Właściwe docieplenie budynku to zadanie, które może zdecydowanie poprawić komfort w obiektach mieszkalnych. Ocieplenie pozwala również na osiąganie dużo lepszych wyników jeśli chodzi o zużycie energii cieplnej. W tym artykule przyjrzymy się bliżej realizacji działań termomodernizacyjnych przez spółdzielnie mieszkaniowe w Polsce.
Spółdzielnie mieszkaniowe pod lupą NIK
Najwyższa Izba Kontroli zaprezentowała raport, który ocenia efektywność realizowanych zadań termomodernizacyjnych przez spółdzielnie mieszkaniowe. Według NIK-u mamy do czynienia z całkowicie nieefektywnym prowadzeniem prac, włącznie z nieskutecznym prowadzeniem kontroli inwestycji. Przekłada się to na brak spełniania warunków decydującym o przyznaniu dotacji na ten cel. Urzędnicy w swoim raporcie zauważyli nieefektywne działania spółdzielni mieszkaniowych. Obserwacja dotyczyła 354 budynków wielorodzinnych znajdujących się w zasobach 19 spółdzielni mieszkaniowych na terenie kraju. Najwyższa Izba Kontroli potwierdza co prawda, że osiągano zmniejszenie zużycia energii cieplnej, lecz było ono o 42% mniejsze niż zakładano w audytach energetycznych. Widzimy więc, że prowadzone prace były skuteczne ekologicznie, natomiast nie zrealizowano podstawowego efektu związanego z ekonomią ogrzewania w budynkach. We wszystkich analizowanych budynkach osiągnięto spadek rocznego zużycia energii o 22%. Z kolei koszty zakupu energii obniżono zaledwie o 12%.
Zgodnie z raportem spółdzielnie mieszkaniowe uzyskały oszczędności na poziomie około 30% dla początkowo przyjętego planu. Co więcej, spośród realizowanych projektów, jeden na pięć wniosków o otrzymanie pożyczki z wojewódzkich funduszy ochrony środowiska zawierał błędy. Były one często tak poważne, iż uniemożliwiały wykonanie zaplanowanych termomodernizacji. Według najwyższej Izby Kontroli niedoskonałości wynikały także z braku opracowanych standardów. Chodzi tu o określenie planowanego zapotrzebowania na energię cieplną i uwzględnienie tychże wyników w opracowaniu schematu dla realnie zużywanej energii po termomodernizacji oraz przed nią. Zobacz też: Firmy budowlane realizujące usługi dociepleń budynków.
Co udało się zrealizować w zakresie docieplenia budynków?
Audyt wykazał także niedostosowanie działania systemów, w tym szczególnie regulacji ogrzewania w budynkach mieszkalnych. Mimo to osiągnięto zakładane efekty termomodernizacyjne tj. docieplenie ścian zewnętrznych, wymianę okien oraz drzwi zewnętrznych we wspólnie użytkowanych częściach budynków. NIK przekazał też informację, iż niedoskonała realizacja zadań poniżej oczekiwań leży nie tylko po stronie spółdzielni. Brak spełnienia zakładanych wymagań inwestycyjnych wynikała również z podwyżki cen energii, podyktowanej rosnącymi cenami paliw. W związku z tym efekt ekonomiczny prowadzonej termomodernizacji był znacznie poniżej oczekiwań.
Brak weryfikacji prowadzonych inwestycji termomodernizacyjnych
Jak pokazuje raport NIK, za brak właściwej realizacji inwestycji są odpowiedzialne również instytucje zewnętrzne takie jak: Bank Gospodarstwa Krajowego oraz wojewódzkie fundusze ochrony środowiska. Nie podejmowały one działań sprawdzających realizację zadań proekologicznych. Jest to o tyle istotne, że właśnie ograniczenie emisji szkodliwych związków oraz obniżenie zużycia ciepła to główne warunki otrzymania dotacji. Wyjątkiem od tej reguły był WFOŚiGW we Wrocławiu, który jako jedyny kontrolował uzyskane efekty ekologiczne. Niemniej sama realizacja zadań przez instytucje zewnętrzne z zakresu termomodernizacji była prowadzona w sposób prawidłowy.
Łączna kwota pożyczek udzielonych przez wojewódzkie fundusze ochrony środowiska to niespełna 27 mln zł. Z kolei bezwrotne dotacje wyniosły 3,95 mln zł. NIK w swoich zaleceniach wskazał na konieczność prowadzenia przez instytucje dofinansowujące działań informacyjnych. Miałyby one pełnić rolę zmieniającą nawyki użytkowe wśród mieszkańców.